بهترین زمان برای درس خواندن چه زمانی است؟ این سوالی است که برای بیشتر دانش‌آموزان و دانشجویان پیش می‌آید، زیرا می‌خواهند بیشترین بازدهی را داشته باشند. همه ما تجربه‌های متفاوتی از درس خواندن داریم. بعضی از ما سحرخیزیم و صبح‌ها تمرکز بیشتری داریم، در حالی‌که عده‌ای دیگر شب‌ها فعال‌تر هستند. اما آیا واقعا زمان مشخصی برای درس خواندن وجود دارد؟ در این مطلب، به‌دنبال یافتن پاسخی برای این سوال هستیم و عوامل موثر بر انتخاب بهترین زمان درس خواندن را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید تا بتوانید بهترین زمان برای مطالعه خود را پیدا کنید و بهره‌وری‌تان را افزایش دهید.
چرا زمان مطالعه مهم است؟
قبل از اینکه به سراغ یافتن بهترین زمان برای درس خواندن و مطالعه برویم، بهتر است بدانیم چرا زمان مطالعه تا این حد اهمیت دارد. تحقیقات نشان می‌دهند که فواید مطالعه بیشمار است و زمان مطالعه می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بر یادگیری و حفظ مطالب تاثیر بگذارد. در‌واقع، زمانی‌که مغز ما در حالت هوشیاری و آمادگی کامل باشد، اطلاعات جدید را بهتر دریافت و پردازش می‌کند.
عوامل موثر بر انتخاب بهترین زمان مطالعه
چه زمانی از روز برای مطالعه مناسب‌تر است؟ صبح، ظهر یا شب؟ انتخاب بهترین ساعت برای درس خواندن، به عوامل مختلفی بستگی دارد که در این بخش به 4 عامل تاثیرگذار بر انتخاب بهترین زمان مطالعه خواهیم پرداخت.
کرونوتایپ (Chronotype) یا الگوی طبیعی خواب بدن
کرونوتایپ به الگوی طبیعی خواب و بیداری افراد اشاره دارد. برخی افراد سحرخیز هستند و در صبح‌ها انرژی و تمرکز بیشتری دارند، در حالی‌که برخی دیگر شب‌زنده‌دار هستند و در شب‌ها عملکرد بهتری دارند. نکته‌ی مهم درمورد الگوی طبیعی خواب بدن، این مسئله است که این الگوی طبیعی برای هر فرد متفاوت بوده و مهم است که هر فرد الگوی بدن خود را پیدا کند و بر اساس آن برای درس خواندن برنامه‌ریزی کند.
برای مثال افرادی که سحرخیزاند و سطح انرژی بیشتری دارند، بهتر است صبح را به درس خواندن اختصاص دهند و برعکس، افرادی که اصطلاحا شب‌زنده‌دار هستند و یا در هنگام غروب آفتاب و تاریکی انرژی بیشتری دارند، بهتر است شب‌ها درس بخوانند.
نوع مطالعه
نوع مطالعه‌ای که انجام می‌دهید نیز می‌تواند بر انتخاب بهترین زمان مطالعه تاثیرگذار باشد. به‌طور مثال، برای مطالعه دروس حفظی ممکن است زمان‌های متفاوتی نسبت به دروس مفهومی برای شما مناسب‌تر باشد. همچنین، دروسی که نیاز به تفکر عمیق دارند، ممکن است در ساعات آرام‌تر و دور از هیاهو بهتر یاد گرفته شوند.
شرایط محیطی
علاوه‌بر عوامل فردی، شرایط محیطی نیز در انتخاب بهترین زمان مطالعه موثر است؛ چرا که وجود یک محیط آرام و بدون مزاحمت، نور مناسب و دمای مطلوب، می‌تواند به افزایش تمرکز و بهره‌وری در مطالعه کمک کند. سعی کنید برای مطالعه محلی را برای خود انتخاب کنید که نور خوب و تهویه‌ی مناسبی دارد، همچنین وجود میز و صندلی مناسب در راحتی شما و تمرکز شما کمک می‌کند، که در ادامه به طور کامل‌تری به آن می‌پردازیم.
سایر فعالیت‌های روزمره
برنامه روزانه شما، فعالیت‌های اجتماعی، ورزش و خواب نیز می‌توانند بر زمان مطالعه شما تاثیر بگذارند. در‌واقع، اگر فردی در طول روز فعالیت‌های زیادی داشته باشد، ممکن است مجبور شود در ساعات خلوت‌تر شب به مطالعه بپردازد. در چنین شرایطی، تنظیم یک برنامه مطالعه منظم و پایبندی به آن، می‌تواند به ایجاد عادت مطالعه کمک کند و در نتیجه، یادگیری را موثرتر سازد.
چه زمانی در روز درس بخوانیم که بیشتر یاد بگیریم؟
بسیاری از ما تجربه کرده‌ایم که در ساعات اولیه روز، ذهن‌مان هوشیارتر و تمرکزمان بیشتر است. تحقیقات علمی نیز این ادعا را تأیید می‌کنند. ترشح هورمون کورتیزول در صبح، باعث افزایش سطح هوشیاری و توانایی تمرکز می‌شود. به‌همین دلیل، بسیاری از افراد در بازه زمانی 10 تا 2 بعدازظهر، بالاترین بهره‌وری را در مطالعه و انجام کارهای فکری دارند. در‌مقابل در ساعت 4 تا 7 صبح مغز در پایین‌ترین حالت بهره‌وری و یادگیری قرار دارد.
با این‌حال، چنین الگویی برای همه افراد یکسان نیست و نمی‌توان گفت بهترین زمان برای درس خواندن برای تمامی افراد صبح است. بنابراین، مهمترین نکته برای یافتن بهترین زمان درس خواندن در روز و داشتن یک مطالعه مؤثر، می‌تواند شناخت کرونوتایپ خود و انتخاب زمانی باشد که در آن بیشترین تمرکز و انرژی را دارید.
ساعت طلایی برای درس خواندن چه زمانی است؟
ساعت طلایی برای درس خواندن بسته به ویژگی‌های فردی هر شخص متفاوت است، اما به طور کلی طبق یافته‌های علمی بهترین ساعت مناسب برای درس خواندن دانش‌آموزان 10 صبح تا 2 بعدازظهر و از 4 بعدازظهر تا 10 شب است.
بهترین ساعات شب برای مطالعه و افزایش بهره وری کدامند؟
برخی از افراد، به‌ویژه در ساعات پایانی شب (بین 10 شب تا 2 صبح) تمرکز و خلاقیت بیشتری را برای درس خواندن تجربه می‌کنند؛ چرا که سکوت و آرامش شبانه، فضایی ایده‌آل برای مطالعه عمیق و اندیشیدن است. همچنین، این افراد ممکن است در چنین ساعاتی، ایده‌های جدیدی به ذهنشان برسد یا مطالب درسی را بهتر درک کنند. با این‌حال، در نظر داشته باشید که مطالعه در ساعات نزدیک به خواب، می‌تواند ریتم طبیعی خواب‌تان را بر هم زده و کیفیت آن را کاهش دهد. همچنین، این اختلال در خواب، به‌طور مستقیم بر عملکرد فرد در طول روز، از جمله تمرکز، یادگیری و خلق‌وخو تاثیرگذار است.
بنابراین، اگر قصد دارید در شب مطالعه کنید، بهتر است زمانی (بین 4 بعدازظهر تا 10 شب) را برای آن انتخاب نمایید که به خواب شبانه شما آسیبی نرساند. علاوه‌بر این، ایجاد یک روتین منظم خواب و بیداری می‌تواند به بهبود کیفیت خواب و در نتیجه، افزایش بهره‌وری در طول روز کمک کند. در نهایت، مهمترین نکته این است که شما بهترین زمان درس خواندن در شبانه‌روز را بر اساس سبک زندگی و نیازهای خود انتخاب کنید.
بهترین زمان مطالعه برای دروس قبل از امتحان
یکی از بزرگترین دغدغه‌های دانش‌آموزان و دانشجویان در روزهای نزدیک به امتحانات، پیدا کردن بهترین زمان درس خواندن برای امتحان است. با این‌حال، آیا شب‌زنده‌داری بهتر است یا سحرخیزی؟ پاسخ این سوال به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما یک نکته کلیدی وجود دارد و آن هم برنامه‌ریزی منظم است.
با تقسیم کردن مطالب به بخش‌های کوچک‌تر و مطالعه منظم در طول روز، نه‌تنها استرس خود را کاهش می‌دهید، بلکه یادگیری عمیق‌تری نیز خواهید داشت. همچنین، فراموش نکنید که خواب کافی و تغذیه مناسب، دو عامل بسیار مهم در بهبود عملکردتان هستند.
نکاتی برای بهبود تمرکز در هنگام درس خواندن
بهبود تمرکز هنگام مطالعه یکی از چالش‌های رایج در دوران تحصیل و حتی در زندگی روزمره است. همچنین، عوامل مختلفی نظیر حواس‌پرتی، استرس و خستگی می‌توانند تمرکز را کاهش دهند. در ادامه، چند نکته کاربردی برای افزایش تمرکز هنگام مطالعه و اینکه چگونه زمان مطالعه خود را بهینه کنیم؟ ارائه شده است:
محیط مطالعه مناسب
یکی از عوامل تاثیرگذار در بازدهی درس‌خواندن، محیط مطالعه است. محیطی که در آن مطالعه می‌کنید، لازم است یک سری فاکتورهای مهم را داشته باشد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- جای ثابت: سعی کنید همیشه در یک مکان مشخص برای مطالعه بنشینید. این‌کار به مغز شما کمک می‌کند تا برای مطالعه آماده شود.
- سکوت: محیط مطالعه باید آرام و بدون سر و صدا باشد. درعین‌حال، از مکان‌هایی که پر از رفت‌وآمد یا صداهای مزاحم است، دوری کنید.
- نور کافی: بهره‌مندی از نور مناسب برای مطالعه می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد. در‌واقع، نور کم یا زیاد می‌تواند به چشم‌ها فشار وارد کند و تمرکز را کاهش دهد.
- دما: دمای اتاق را متناسب با فصل تنظیم کنید تا احساس راحتی داشته باشید.
- تمیزی: میز مطالعه خود را مرتب نگه دارید تا حواس‌تان پرت نشود.
- حذف حواس‌پرتی‌ها: تلفن همراه، تلویزیون و سایر منابع حواس‌پرتی را خاموش کنید.
برنامه ریزی و مدیریت زمان
یکی دیگر از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر کیفیت درس خواندن، داشتن یک برنامه ریزی مناسب و مدیریت زمان درست است، که در ادامه به آن می‌پردازیم.
- برنامه‌ریزی روزانه: یک برنامه مطالعه دقیق برای خود تنظیم کنید و به آن پایبند باشید.
- تعیین اهداف کوچک: اهداف مطالعه خود را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید تا احساس ناامیدی نکنید.
- یادداشت‌برداری: هنگام مطالعه، نکات مهم را یادداشت کنید تا درک بهتری از مطالب داشته باشید.
- استراحت‌های کوتاه: هر 45 تا 50 دقیقه یکبار، 5 تا 10 دقیقه استراحت کنید تا مغزتان فرصت تجدید قوا داشته باشد.
- تکنیک پومودورو: این روش ساده اما موثر، به شما کمک می‌کند تا در زمان‌های کوتاه‌تر، کارهای بیشتری انجام بدهید. برای این‌کار باید بعد از هر 25 دقیقه درس خواندن، به مدت 5 دقیقه استراحت کنید و بعد از چهار دوره مطالعه، یه استراحت طولانی‌تر در حد 15 تا 30 دقیقه داشته باشید.
تغذیه و ورزش
از دیگر عوامل مهم و تاثیرگذار در کیفیت درس خواندن و داشتن تمرکز، داشتن تغذیه‌ی مناسب و تحرک کافی است.
- تغذیه سالم: مصرف غذاهای سالم و مغذی به بهبود عملکرد مغز کمک می‌کند. بنابراین، از مصرف غذاهای سنگین و پرچرب قبل از مطالعه خودداری کنید، در عوض میوه و سبزیجات و غذاهای سالم‌تر مصرف کنید.
- آب بنوشید: هیدراته ماندن برای تمرکز بسیار مهم است.
- ورزش منظم: انجام ورزش منظم و یا داشتن تحرک کافی به کاهش استرس و افزایش تمرکز کمک می‌کند.
ذهن آگاهی و تکنیک های آرام سازی
یکی از عواملی که به افزایش تمرکز شما در زمان درس خواندن کمک می‌کند، داشتن ذهنی آرام است! اگر به هر دلیلی مشغله فکری دارید و یا نمی‌توانید به درستی تمرکز کنید، خوب است که با یادگیری روش‌های آرام سازی ذهن، محیط امن و آرام فکری برای خود بسازید، تا بتوانید با بازدهی بالا درس بخوانید. در ادامه به روش‌های که به شما کمک می‌کنند تا ذهنی آرام داشته باشید، پرداخته‌ایم.
- تمرین‌های مدیتیشن می‌توانند ذهن را آرام کرده و تمرکز را افزایش دهند.
- تنفس عمیق به کاهش استرس و همچنین، بیشتر شدن تمرکز کمک می‌کند.
- یوگا شامل مجموعه‌ای از حرکات بدنی و تکنیک‌های تنفس عمیق است که ذهن و بدن را به آرامش می‌رساند و می‌تواند در روند درس خواندن نیز بسیار موثر باشد.
- داشتن خواب کافی در طول شبانه‌روز برای عملکرد خوب مغز بسیار مهم است.
کلام آخر
بهترین زمان برای درس خواندن به عوامل مختلفی بستگی دارد و برای هر فردی متفاوت است. اگرچه تحقیقات نشان می‌دهند که برخی ساعات روز ممکن است برای اکثر افراد بازدهی بیشتری داشته باشد، اما بهترین زمان برای مطالعه، منحصر‌به‌فرد هر فرد است. عوامل متعددی نظیر سبک یادگیری، برنامه روزانه و حتی فصل سال می‌توانند بر این زمان تاثیرگذار باشند. بنابراین، مهمترین نکته این است که با آزمایش و خطا، زمان‌هایی را که بیشترین تمرکز و بهره‌وری را برای شما به ارمغان می‌آورند، شناسایی کنید.
همچنین، به‌یاد داشته باشید که یک برنامه مطالعه منعطف و واقع‌بینانه، کلید موفقیت است. سعی کنید در طول روز زمان‌های کوتاه و مکرری را به مطالعه اختصاص دهید و از ایجاد وقفه‌های کوتاه برای استراحت غافل نشوید. همچنین، ایجاد یک محیط مطالعه آرام و عاری از حواس‌پرتی، به شما کمک می‌کند تا بهتر تمرکز کرده و اطلاعات را به‌طور موثر جذب کنید.
در نهایت، با کمی تلاش و صبر، می‌توانید بهترین زمان مطالعه خود را پیدا کنید و به اهداف تحصیلی‌تان دست یابید. مهمترین نکته در این مسیر نیز این است که برنامه مطالعه منظم و منظمی داشته باشید و به‌طور مداوم به مرور مطالب بپردازید.
شما می‌توانید برای گرفتن مشاوره و ثبت نام در مدرسه بین المللی حکیم با شماره 021-79926 تماس حاصل فرمایید، و یا برای خواندن مطالب بیشتر به مجله اینترنتی حکیم مراجعه کنید.
سوالات متداول
1. بهترین زمان برای درس خواندن چه ساعتی است؟
بهترین زمان برای مطالعه برای هر فردی متفاوت است و به عوامل مختلفی مثل ساعت بیولوژیکی، سبک یادگیری و تعهدات روزمره بستگی دارد. اما به‌طور کلی، ساعات صبح و بعدازظهر برای بسیاری از افراد مناسب‌تر است.
2. چگونه می‌توانم ساعت مطالعه مناسب خودم را پیدا کنم؟
با آزمایش کردن ساعات مختلف و توجه به عواملی نظیر انرژی، تمرکز و بهره‌وری می‌توانید بهترین ساعت مطالعه برای خودتان را پیدا کنید. برای این‌کار، توصیه می‌شود که یک دفترچه یادداشت بردارید و هر بار که مطالعه می‌کنید، عملکردتان را ثبت کنید.
3. آیا مطالعه در شب بهتر است یا روز؟
هر دو زمان مزایا و معایبی دارند. مطالعه در شب ممکن است به شما کمک کند تا از حواس‌پرتی‌های روزمره دور بمانید، اما امکان دارد باعث اختلال در خواب شود. در مقابل، مطالعه در روز به شما انرژی بیشتری می‌دهد، اما ممکن است با سایر تعهدات روزمره تداخل داشته باشد.
